کار دانشجویی در آلمان: درآمد و شغل های دانشجویی آلمان

برای دانشجویانی که در حال حاضر در آلمان هستند یا قصد دارند در آینده وارد این کشور شوند، اشتغال و کار کردن در آلمان به‌دلیل نوین بودن سیستم اتوماسیون و مهندسی و به‌دلیل اینکه آلمان یکی از کشورهاییست که پایین‌ترین نرخ بیکاری را در اروپا دارد، هدفی بسیار جذاب است. از اینرو، دانشجویان در آلمان نه تنها از مزایای سیستم آموزشی پیشرفته بلکه از فرصت‌های شغلی متعدد که موجب پیشرفت و توسعه آنها در خارج از محیط دانشگاه نیز میشود، برخوردار هستند. با توجه به اینکه کاریابی در آلمان نسبت به سایر کشورها راحت‌تر است، به همین دلیل اکثریت دانشجویان، کار کردن حین تحصیل در آلمان را انتخاب میکنند. علاوه بر این، دانشجویان بین المللی نیز هرچند با ساعاتی محدود، اما در کل مجاز به کار کردن حین تحصیل در این کشور هستند. به همین دلیل، در این مقاله به بررسی اجمالی شرایط لازم برای دانشجویان اتحادیه اروپا و خارج اتحادیه اروپا برای کار دانشجویی در آلمان در حین یا پس از اتمام تحصیل آنها در این کشور میپردازیم.

قوانین مربوط به کار کردن در آلمان در حین تحصیل در این کشور

چنانچه به‌دنبال کار دانشجویی در آلمان به صورت پاره وقت برای داشتن درآمد حین تحصیل باشید، بسته به ملیت شما، شرایط و قوانین مختلفی وجود دارند:

دانشجویان کشورهای عضو اتحادیه اروپا/کشورهای عضو منطقه اقتصادی اروپا (EU/EEA)

دانشجویان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و کشورهای عضو منطقه اقتصادی اروپا (همچنین دانشجویانی که از ایسلند، لیختن اشتاین، نروژ، یا سوئیس به آلمان آمده‌اند) به بازار کار کشور آلمان دسترسی داشته و از حقوق مشابه دانشجویان آلمانی برخوردار هستند. این دانشجویان میتوانند در حین تحصیل، تا ۲۰ ساعت در هفته کار کنند. چنانچه ساعت کاری از این حد فراتر برود، هم تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی دانشجو داشته و هم اینکه دانشجو ملزم میشود تا مبلغی را به عنوان مالیات درآمد به سازمان تأمین اجتماعی آلمان پرداخت کند.

دانشجویان کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی اروپا EU/EEA

دانشجویان کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی اروپا هم مجاز هستند که ضمن تحصیل در آلمان، به مدت 120 روز کامل یا 240 نیمروز در طول سال کار کنند. چنانچه دانشجو به عنوان دستیار استاد یا دستیار پژوهشی در دانشگاه خود مشغول به کار شود، این محدودیت زمانی شامل او نخواهد بود. در صورت مشغول به‌کار بودن در چنین شغل‌هایی، دانشجو باید آنرا به دفتر ثبت نام اتباع خارجی (the Alien Registration Office) اطلاع دهد.

اگر در طول تعطیلات میان ترم خود واحد کارآموزی بگذرانید، حتی اگر بدون دستمزد هم باشد نوعی شغل عادی محسوب میشود. این یعنی مدت زمان کارآموزی شما از محدودیت ۱۲۰ روزه کار کردن شما کسر میشود. با این حال، دوره‌های کارآموزی اجباری که در رشته تحصیلی شما اعمال میشوند، جزو این محدوده محسوب نمیشوند. باید توجه داشته باشید که دانشجویان کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی اروپا، به‌صورت خوداشتغالی یا آزاد مجاز به کار کردن نیستند.

دانشجویان در آلمان می توانند ماهانه تا 450 یورو (491 دلار آمریکا) بدون مالیات درآمد داشته باشند. اگر درآمد شما بیشتر از این میزان باشد، شماره مالیات بر درآمد دریافت خواهید کرد و مالیات بر درآمد به‌طور خودکار از حقوق شما کسر خواهد شد. البته برخی از کارفرمایان ممکن است علیرغم درآمد کم کارکنان، مالیات بر درآمد را از حقوق آنها کسر کنند، اما شما می‌توانید پس از ارسال صورت‌ حساب مالیات بر درآمد خود، مبلغ کسر شده به عنوان مالیات را پس بگیرید.

برای پیدا کردن کار دانشجویی در آلمان، اگر دانش خوبی از زبان آلمانی داشته باشید یا در طول تحصیل خود دوره کارآموزی را گذرانده باشید، شانس بالایی خواهید داشت. با این حال، اگر در حال گذراندن دوره زبان مقدماتی (Studienkolleg) باشید، شرایط کار دانشجویی در آلمان برای شما سخت گیرانه‌تر خواهد بود. در این صورت شما فقط می‌توانید در دوره‌های بدون نیاز به ارائه کنفرانس و تنها در صورت موافقت آژانس کار فدرال و مقامات خارجی کار کنید.

از کجا می‌توان در آلمان شغل دانشجویی پیدا کرد؟

اکثریت دانشجویان در آلمان، مشاغل دانشجویی کلاسیک اعم از پیشخدمت بودن در رستوران، دلیوری یا تحویل غذا با دوچرخه یا چینش قفسه‌ها در سوپرمارکت محلی را انتخاب میکنند. از اینرو، حتماً محله خود را به دقت بررسی کنید و به‌دنبال اعلامیه‌های درخواست نیرو در ویترین مغازه‌هایی که به نیروی کار نیاز دارند، باشید. زمانی که فروشگاه مد نظر را پیدا کردید میتوانید وارد آن شده و خودتان را معرفی کنید.

اما اگر به‌دنبال شغلی مرتبط با دانش و تحصیلات خود هستید، شرکت‌های بزرگ متعددی به‌دنبال دانشجویان شاغل هستند تا بار برخی از وظایف کاری را از دوش آنها بردارید. علاوه بر این، با این دسته از مشاغل میتوانید در کنار درآمد، تمرین یا کارآموزی حرفه‌ای نیز داشته باشید.

اما از چه طریقی و از کجا میتوان کار دانشجویی در آلمان پیدا کرد؟ بهترین مشاغل دانشجویی را میتوانید از طریق پورتال‌های زیر پیدا کنید:

• استیودنتن جاب (Studentenjob) (شهر خود را انتخاب کرده و فیلتر زبان را به انگلیسی تنظیم کنید)
• لینکدین (LinkedIn)
• Jobboerse (ارائه شده توسط آژانس کار فدرال)
• گلسدور (Glassdoor)

اگر شرکت خاصی را برای کار کردن مد نظر دارید، می‌توانید مستقیما‌ً به وب سایت یا صفحه رسمی آنها درخواست دهید. اما اگر میخواهید به عنوان ناظر کتابخانه، محقق یا دستیار آموزشی در دانشگاه خود مشغول به‌کار شوید می‌توانید از منابع زیر استفاده کنید:

• مراکز معرفی مشاغل دانشگاهی
• تابلوی اعلانات دانشگاه‌ها
• ارتباط مستقیم و دریافت راهنمایی از اساتید

علاوه بر این، اگر برای پیدا کردن شغل به عنوان دانشجوی خارجی در آلمان به کمک بیشتری نیاز دارید و می‌خواهید از موقعیت و فرصت‌های شغلی متعددی که در سایر منابع درج نشده‌اند با خبر باشید،‌ میتوانید با کارشناسان ما در Veresk Jobs در ارتباط باشید تا از مشاوره این کارشناسان مجرب برای بررسی بهتر بازار کار دانشجویی در آلمان و پیدا کردن شغل بهره‌مند شوید.

بهترین شهرها برای پیدا کردن کار دانشجویی در آلمان

در کشور آلمان شرکت‌های معتبر و بزرگ متعددی وجود دارند که می‌توانید کارفرمای خود را از بین آنها انتخاب کنید. با توجه به اینکه‌ نرخ بیکاری در آلمان بسیار پایین است، اکثریت دانشجویان خارجی کشور آلمان را به عنوان مقصدی برای تحصیل انتخاب می‌کنند. اگر در یکی از شهرهای زیر مشغول به تحصیل باشید، شانس شما در پیدا کردن کار دانشجویی در آلمان بسیار بالا خواهد بود:

• برلین
• فرانکفورت
• مونیخ
• اشتوتگارت
• هامبورگ
• کلن
• دوسلدورف
• بن
• لایپزیگ
• دارمشتات

کدام دسته از مشاغل دانشجویی را می‌توان در آلمان انجام داد؟

اگر در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در آلمان ثبت‌ نام‌ کرده باشید، قوانین کشور آلمان به شما اجازه می‌دهد تا ضمن تحصیل در این کشور کار کنید. از سوی دیگر، ساعاتی که مجاز به کار کردن در طول هفته هستید محدود خواهد بود. از این‌ رو، حین انتخاب شغل باید دقت کنید تا شغل مدنظر ازنظر موقعیت مکانی، حقوق و دستمزد و همچنین موقعیت شغلی، وضعیت مناسبی داشته باشد تا وقفه‌ای در روند تحصیلی شما ایجاد نکند.

در ادامه، چندین نمونه شغل دانشجویی پاره‌وقت که مناسب دانشجویان خارجی هستند، آورده شده‌ است.

کترینگ (تهیه و سرو غذا)

کترینگ (تهیه و سرو غذا) و بخش سرو غذا و نوشیدنی، چه به صورت فعالیت در یک شرکت یا صرفاً در یک رستوران محلی باشد، جزو مشاغل اصلی برای دانشجویان است.

مشاغل علمی و دانشگاهی

بدون شک بهترین نوع شغل برای دانشجویان، شغل دستیار پژوهشی و سایر موقعیت‌های آموزشی در دانشگاه‌ها هستند که میتوانند علاوه بر داشتن درآمد برای دانشجو، سطح دانش و مهارت او را نیز به‌طور همزمان ارتقا دهند.

بخش فروش محصول

بخش فروش در اکثریت فروشگاه‌ها جزو مواردی است که با ساعات کاری منعطف و امتیازات جذاب همیشه به‌دنبال جذب نیرو بوده و برای دانشجویان در دسترس است.

مشاغل دانشجویی حوزه گردشگری و مهمان‌داری

مشاغل فصلی در حوزه گردشگری و هتلداری، از جمله مواردی است که بیشترین میزان تقاضای نیروی کار در آلمان را دارد.

انبارداری

با توجه به اینکه آلمان بزرگترین تولید کننده و بازار کالاهای مصرفی اروپا است، جای تعجبی ندارد که فرصت‌های شغلی متعددی در حوزه خدمات لجستیک و حمل و نقل کالای این کشور برای دانشجویان فراهم باشد.

تحویل بسته

تنها کافی است که یک دوچرخه داشته باشید تا بتوانید با تحویل غذا یا سایر اقلام و بسته‌ها در شرکت‌هایی مانندLieferando ،Wolt  Gorillas و غیره درآمد داشته باشید.

مشاغلی برای دانشجویان انگلیسی زبان در آلمان

با اینکه مهارت داشتن در زبان آلمانی مزیت محسوب میشود، اما حتی اگر آلمانی بلد نباشید، باز هم میتوانید کار دانشجویی در آلمان پیدا کنید. با این حال، شغل مناسب برای دانشجویان انگلیسی زبان در آلمان تا حد زیادی به موقعیت و جایگاه شغلی مد نظر بستگی دارد، چرا که پیدا کردن شغل بدون داشتن مهارت در صحبت کردن به زبان بومی و با محدود بودن مهارت‌های برقراری ارتباط یا تعامل با مشتریان، کمی دشوارتر خواهد بود.

تفاوت بین کار دانشجویی در آلمان به صورت تمام وقت با نیمه وقت

در کشور آلمان، تایم کاری کامل به عنوان ۸ ساعت کار مداوم روزانه تعریف شده و هر هفته شامل ۴۰ ساعت کاری کامل میشود. این یعنی دانشجو میتواند ۲.۵ روز کامل در هفته در طول ترم کار کند. ما بین یا در خارج از ترم تحصیلی، کار تمام وقت میتواند بسیار مناسب باشد، اما دانشجو باید محدوده کار کردن سالانه خود را نیز مد نظر داشته باشد.

علاوه بر این، طبق قوانین آلمان، کار کردن کل هفته به عنوان مشاغل پاره وقت تعریف میشود. بنابراین، اگر کمتر از 20 ساعت در هفته کار کنید، شغل شما به عنوان شغل پاره وقت محسوب میشود.

به عنوان دانشجو در آلمان چقدر می‌توان درآمد داشت؟

میزان درآمد ماهانه به موقعیت شغلی، منطقه، بخش و همچنین به میزان تخصص شما بستگی خواهد داشت. توجه داشته باشید که درآمد حاصل از مشاغل پاره وقت غیر آکادمیک نمیتواند تمام هزینه‌های زندگی شما را پوشش دهد.

دانشجویان در آلمان می توانند ماهانه تا 450 یورو (491 دلار آمریکا) بدون مالیات درآمد داشته باشند. اگر درآمد شما بیشتر از این میزان باشد، شماره مالیات بر درآمد دریافت خواهید کرد و مالیات بر درآمد به‌طور خودکار از حقوق شما کسر خواهد شد. البته برخی از کارفرمایان ممکن است علیرغم درآمد کم کارکنان، مالیات بر درآمد را از حقوق آنها کسر کنند، اما شما می‌توانید پس از ارسال صورت‌ حساب مالیات بر درآمد خود، مبلغ کسر شده به عنوان مالیات را پس بگیرید.

داشتن درآمد بیش از حد مجاز ماهانه ممکن است بر پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی نیز تأثیر بگذارد. دانشجویان حتی اگر شغل پاره وقت داشته باشند، معمولاً نه به عنوان کارمند بلکه به عنوان دانشجو بیمه می‌شوند. بنابراین در صورت کسب درآمد بیش از حد مجاز، ملزم به پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی خواهند بود. این حق بیمه شامل بیمه درمانی، بیمه مراقبت پرستاری، بازنشستگی و بیمه بیکاری میشود.

بیمه دانشجویان بین المللی در آلمان

اگر شما به‌طور رسمی و دائم در آلمان مشغول به کار باشید، مشمول پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی خواهید بود که شامل بیمه درمانی، بیمه مراقبت پرستاری، بازنشستگی و بیمه بیکاری میشود. چنانچه  کمتر از ۳ ماه یا کمتر از 70 روز در طول سال کار کنید، مشمول پرداخت حق بیمه نخواهید بود. اگر برای مدت طولانی‌تری مشغول به کار باشید، باید بیمه بازنشستگی داشته باشید. دانشجوها معمولاً مبلغ کمتری و تنها در صورتی که بیش از ۴۵۰ یورو در ماه درآمد داشته باشند، حق بیمه میپردازند.

کار در آلمان بعد از اتمام تحصیل

اگر قصد داشته باشید که بعد از اتمام تحصیل در آلمان بمانید و شغلی پیدا کنید، باید این کار را در طول تحصیل برنامه‌ریزی کنید. داشتن مهارت در زبان آلمانی میتواند پیدا کردن شغل در آلمان را راحت‌تر کند، چرا که با تسلط به زبان آلمانی، فرصت‌های شغلی بیشتر و محدودیت کمتری پیش روی شما خواهد بود.

• دانشجویان کشورهای عضو اتحادیه اروپا/ کشورهای عضو منطقه اقتصادی اروپا

دانشجویان کشورهای عضو اتحادیه اروپا میتوانند بدون نیاز به مجوز کار در آلمان، کار کنند. از حیث دسترسی به بازار کار، شرایط کاری و مزایای اجتماعی و مالیاتی، شرایط شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا کاملاً مشابه آلمانی‌ها خواهد بود.

• دانشجویان کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی اروپا

دانشجویان کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی اروپا که قصد دارند پس از فارغ التحصیلی در آلمان بمانند و شغلی پیدا کنند، میتوانند مجوز اقامت خود را تا 18 ماه تمدید کرده و شغل مد نظر را پیدا کنند. برای درخواست تمدید مجوز اقامت به مدارک زیر نیاز خواهد بود:

• گذرنامه
• ارائه گواهی مدرک دانشگاهی یا مدرک رسمی از دانشگاه که تأیید کند تحصیلات خود را با موفقیت به پایان رسانده‌اید.
• ارائه سندی که نشان دهد بیمه درمانی دارید.
• اثبات تمکن مالی لازم برای تأمین هزینه‌های زندگی.

تمدید ۱۸ ماهه مجوز اقامت به محض اتمام آخرین ترم محاسبه میشود. در طول این ۱۸ ماه شما میتوانید به هر اندازه‌ای که تمایل دارید کار کرده و برای تأمین هزینه‌های خود در هر شغلی مشغول باشید. به محض پیدا کردن شغل، میتوانید برای اخذ مجوز اقامت دائم یا کارت آبی اتحادیه اروپا (کارتی مشابه گرین کارت امریکا) اقدام کنید. شما میتوانید در طول مدتی که درخواست شما در دست بررسی است، در آلمان بمانید.

اگر قصد داشته باشید که در سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا زندگی کرده و کار کنید، داشتن کارت آبی اتحادیه اروپا ارجح‌تر خواهد بود. میتوانید در این مورد و در رابطه با اینکه به چه مدرکی نیاز دارید، از اداره ثبت ساکنین (اداره امور اتباع خارجی) راهنمایی بگیرید.

برای آنکه بتوانید بلو کارت آلمان را دریافت کنید باید درآمد شما طبق قرارداد کاری حداقل حدود ۵۳۰۰۰ یورو (معادل ۵۷۸۴۴ دلار آمریکا) در سال یا برای ریاضی‌دانان، مهندسان، دانشمندان علوم طبیعی، تکنسین‌ها یا پزشکان حداقل حدود ۴۱۸۰۸ یورو (معادل ۴۵۶۲۹ دلار آمریکا) در سال باشد. اگر قصد داشته باشید که در آلمان بمانید و مقیم دائم این کشور شوید، میتوانید دو سال پس از دریافت مجوز اقامت دائم یا کارت آبی اتحادیه اروپا برای شهروندی درخواست دهید.

تیم کارشناسان متخصص ما در Veresk Job هم میتوانند شما را برای بعد از فارغ التحصیلی و شروع شغل رویایی و زندگی در آلمان راهنمایی کنند.

کاریابی در آلمان پس از بازگشت به کشور

اگر به کشور خود برگشتید اما میخواهید در آینده دوباره برای کاریابی به آلمان سفر کنید، میتوانید برای ویزای جستجوی کار آلمان (جاب سیکر) اقدام کنید. اعتبار این ویزا ۶ ماهه بوده و به شما امکان میدهد تا در آلمان به‌دنبال شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود باشید. اثبات تمکن مالی برای دریافت این ویزا بسیار حائز اهمیت است. همچنین، این ویزا اجازه کار در آلمان را به شما نمیدهد. از اینرو، بعد از پیدا کردن شغل، باید برای مجوز اقامت اقدام کنید. برای ویزای جاب سیکر، میتوانید از نزدیکترین سفارت آلمان در کشور خود اقدام کنید.

پرسش‌های متداول

آیا دانشجویان بین المللی می‌توانند در آلمان کار کنند؟

پیدا کردن شغل در آلمان بسیار راحت‌تر از سایر کشورها بوده و به همین دلیل اکثریت دانشجویان، کار در کنار تحصیل را در آلمان انتخاب میکنند. دانشجویان بین المللی هم حین تحصیل مجاز به کار کردن هستند و میتوانند به مدت ساعات محدودی در هفته کار کنند.

یک دانشجوی شاغل در آلمان چقدر می‌تواند درآمد داشته باشد؟

دانشجویان در آلمان می توانند ماهانه تا 450 یورو (491 دلار آمریکا) بدون مالیات درآمد داشته باشند. اگر درآمد شما بیشتر از این میزان باشد، شماره مالیات بر درآمد دریافت خواهید کرد و مالیات بر درآمد به‌طور خودکار از حقوق شما کسر خواهد شد.

اگر دانشجویی بیش از 20 ساعت در هفته در آلمان کار کند چه پیامدی خواهد داشت؟

کار کردن دانشجو بیش از ۲۰ ساعت در هفته، به معنای نقض محدودیت کارکردن سالانه (۲۱۰ روز کامل یا ۲۴۰ نیمروز) است که علاوه بر تأثیرات منفی در عملکرد تحصیلی، دانشجو را مشمول پرداخت مالیات بر درآمد خواهد کرد.

آیا می‌توان حین تحصیل در آلمان، کار کرد؟

بله، شما میتوانید حین تحصیل در آلمان کار کنید و تا زمانی که درآمد سالانه شما کمتر از 9408 یورو باشد، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد نخواهید بود.

پردرآمدترین مشاغل پاره وقت برای کار دانشجویی در آلمان مشاغلی هستند؟

پردرآمدترین مشاغل پاره وقت در آلمان عبارتند از:

• محقق یا پژوهشگر.
• دستیار پژوهشی/دستیار اساتید دانشگاهی.
• کارکنان ادارات خدمات عمومی و پشتیبانی.
• تدریس زبان انگلیسی به عنوان مدرس.
• کارکنان بخش تولیدات صنعتی.

آیا دانشجویان در آلمان مالیات بر درآمد می‌پردازند؟

با داشتن درآمد تا ۴۵۰ یورو ماهانه (سالانه تا ۵۴۰۰ یورو) مشمول پرداخت مالیات نخواهید بود. برای دانشجویان، آستانه معافیت مالیاتی سالانه وجود دارد به این معنی که در صورت دریافت 450 یورو در ماه، ملزم به پرداخت مالیات نیستند.

آیا کاریابی در آلمان به عنوان دانشجو آسان است؟

در هر یک از دانشگاه‌های آلمان، مراکز کاریابی وجود دارد که برای پیدا کردن شغل به دانشجویان کمک میکنند. طبیعتاً استفاده از این مراکز راحت‌ترین راه برای کاریابی در آلمان به عنوان دانشجو خواهد بود. همچنین میتوانید برای پیدا کردن بهترین مشاغل، از کارشناسان ما نیز مشاوره بگیرید.